مصرف قهوه عادت بسیاری از مردم جهان است و در طول چند قرن گذشته بحثهای زیادی در مورد فواید و مضرات قهوه شکل گرفته است. برخی از افراد علت مسائلی مانند ناتوانی جنسی و جنون را به گردن قهوه میاندازند و از نظر برخی دیگر این نوشیدنی «هدیهای از بهشت» و درمانی برای کسالت و پیری است.
اما این ادعاها چقدر درست است و آیا فواید قهوه به مضرات آن میچربد یا نه؟ در ادامه برای پاسخ این سوالات همراه ما باشید.
فواید مصرف قهوه
قهوه به عنوان یکی از نوشیدنی های معتبر و پر مصرف در سطح جهان دارای خواص و فواید بسیاری است که باعث شده در گذر زمان جایگاه خود را در برنامه غذایی بسیاری از مردم جهان حفظ کند . از آن جایی که اکثر مردم به خواص فوری قهوه یعنی نشاط آوری، افزایش تمرکز و هوشیاری توجه بیشتری دارند در نتیجه از فواید قهوه بر سلامتی بدن در دراز مدت بی‌اطلاع هستند، در ادامه به بعضی از این خواص اشاره می‌کنیم:
قهوه حاوی مواد غذایی ضروری است و مقدار فوقالعاده زیادی آنتی اکسیدان دارد.
قهوه غنی از مواد غذایی ارزشمند متعددی است که به صورت طبیعی در دانههای قهوه پیدا می‌شوند.
یک فنجان قهوه معمولی (240 میلی گرم) حاوی مواد زیر است:
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین): 11 درصد ارزش روزانه
- ویتامین B5: (پانتوتنیک اسید): 6 درصد ارزش روزانه
- ویتامین B1 (تیامین): 2 درصد ارزش روزانه
- ویتامین B3 (نیاسین): 2 درصد ارزش روزانه
- ویتامین B9 (فولات): 1 درصد ارزش روزانه
- منگنز: 3 درصد ارزش روزانه
- پتاسیم: 3 درصد ارزش روزانه
- منیزیم: 2 درصد ارزش روزانه
- فسفر: 1 درصد ارزش روزانه
مکن است مقدار این مواد ارزشمند زیاد به نظر نرسد ولی اگر آن را در تعداد فنجانهای قهوهای که روزانه مینوشید ضرب کنید، بخش زیادی از مواد غذایی ضروری روزانه بدن خود را تامین میکنید.
اما ارزش واقعی قهوه زمانی است که به مقدار بالای آنتی اکسیدانهای آن توجه می‌کنیم. چنانکه در رژیم غذایی اغلب کشور های غربی از آنتی اکسیدانهای قهوه، بیشتر از مصرف روزانه سبزی و میوه، استفاده می‌شود. (منبع)
برای درک بهتر اهمیت وجود آنتی اکسیدان ها در قهوه به همین نقل قول از ویکی پدیا فارسی بسنده می‌کنیم که:
فعالیت برخی از رادیکال‌های آزاد در بدن منجر به ایجاد انواع دژنراسیون، سرطان، دیابت، نارسایی قلب، آسیب‌های مغزی، مشکلات عضلانی، پیری زودرس، آسیب‌های چشمی و در کل ضعف دستگاه ایمنی بدن می‌شود. آنتی‌اکسیدان‌ها به عنوان اصلی‌ترین راه مبارزه با رادیکال‌های آزاد و بازسازی سلول‌های تخریب شده شناخته می‌شوند. چرا که موجب افزایش کارایی دستگاه ایمنی بدن در مقابل انواع بیماری‌ها می‌گردند.
کافئین قهوه از مغز شما در برابر بیماریهای پارکینسون و آلزایمر محافظت می‌کند
بیماری آلزایمر مشهورترین بیماری مخرب سیستم عصبی و یکی از دلایل اصلی زوال عقل است.
یکی دیگر از فواید قهوه کمک به حافظه انسان است ، تحقیقات نشان داده است افرادی که قهوه مینوشند تا 65 درصد از احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر کم می‌کنند. (منبع 1 ، منبع 2)
پارکینسون پس از آلزایمر دومین بیماری است که بیشترین تخریب را به سیستم عصبی وارد می‌کند و علت آن مرگ نورونهای تولیدکننده دوپامین در مغز است.
افرادی که قهوه مینوشند 32 تا 60 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری پارکینسون قرار دارند. هر چه افراد منظم تر قهوه مصرف کنند، میزان خطر کاهش پیدا می‌کند. (منبع 1 ، منبع 2 )
افرادی که قهوه مصرف می‌کنند، کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های کبد قرار دارند
کبد انسان یک عضو فوقالعاده مهم است که در بدن او صدها نقش متفاوت را ایفا می‌کند. کبد به مقدار بیش از حد جذب الکل و فروکتوز حساس است.
مرحله نهایی آسیب به کبد سیروز نام دارد و در نتیجه آن اکثر بخش‌های کبد به یک بافت اسکار تبدیل می‌شوند.
افرادی که قهوه مینوشند احتمال بروز سیروز را تا 84 درصد کم می‌کنند و آنهایی که روزانه 4 یا بیشتر از 4 فنجان قهوه میخورند بیشترین مقاومت را نسبت به ابتلا به سیروز نشان میدهند. (منبع 1 ، منبع 2)
سرطان کبد همچنین یک بیماری شایع است که دومین بیماری سرطان با بیشترین آمار مرگ و میر به شمار میرود. افرادی که قهوه مصرف می‌کنند تا 40 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری سرطان کبد قرار دارند. (منبع)
لاغری و کاهش وزن در طولانی مدت
گر چاقی را هم یک بیماری در نظر بگیریم، قهوه راهکار بسیار کاربردی برای مبارزه با آن است. کافئین قهوه در مصرف طولانی مدت باعث می‌شود متابولیسم بدن افزایش پیدا کند و در نتیجه جلوی اضافه وزن گرفته می‌شود و حتی منجر به کاهش وزن هم می‌شود. البته نباید انتظار داشته باشید که مثلا در یک ماه مصرف قهوه ۱۰ کیلوگرم لاغر شوید.
طبیعتا چنین اتفاقی نمی‌افتد اما اگر یک فنجان قهوه را به رژیم غذاییتان اضافه کنید، می‌توانید امیدوار باشید که به صورت آهسته و پیوسته وزنتان کم شود.
این کاهش وزن را ممکن است خودتان هم متوجه نشوید چرا که بسیار آهسته است اما بعد از مدتی می‌بینید که همان پیراهن‌های محبوبتان که خیلی وقت پیش تنگ شده بودند و گوشه کمد افتاده بودند، دوباره اندازه‌تان شده‌اند.
کسانی که قهوه مصرف می‌کنند کمتر دچار افسردگی می‌شوند
افسردگی شایعترین اختلال روانی دنیا است و منجر به کاهش قابل توجه کیفیت زندگی می‌شود.
در یکی از تحقیقات دانشگاه هاروارد روی 2011 مصرف‌کننده قهوه، مشخص شد که احتمال ابتلا به افسردگی در آنها 20 درصد کمتر است. (منبع)
در بررسی یکی از 3 تحقیقی که انجام شده بود مشخص شد، افرادی که روزانه 4 یا بیشتر از 4 فنجان قهوه مصرف می‌کنند 53 درصد کمتر به خودکشی فکر می‌کنند. (منبع)
بعضی از تحقیقات نشان میدهد که مصرف قهوه طول عمر را زیاد می‌کند
با توجه به این که مصرف قهوه باعث کاهش احتمال ابتلای افراد به بسیاری از بیماریهای رایج کشنده و همچنین خودکشی می‌شود، باید بگوییم قهوه می‌تواند به طول عمر بیشتر کمک کند.
در یک تحقیق طولانی مدت که 402.260 فرد از گروه سنی 50 تا 71 سال حضور داشتند، مشخص شد کسانی که قهوه مصرف کرده بودند در طول بازه زمانی 12 تا 13 سال تحقیق، به مراتب کمتر در معرض خطر مرگ بودند.(منبع)
روزانه مصرف 4 تا 5 فنجان قهوه بیشترین تاثیر مفید آن را در پی دارد، به نحوی که این مقدار مصرف احتمال مرگ در مردان و زنان را به ترتیب 12 و 16 درصد کم می‌کند.
افرادی که قهوه مینوشند کمتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دارند
یکی از ویژگیهای دیابت نوع 2 بالا بردن سطح قند خون به علت مقاومت به اثرات انسولین است. تعداد مبتلایان به این بیماری متداول در عرض چند دهه 10 برابر شده است و حالا بیش از 300 میلیون نفر اسیر آن هستند.
جالب است بدانید تحقیقات نشان میدهد افرادی که قهوه مینوشند 23 تا 67 درصد شانس کمتری در ابتلا به این بیماری دارند.
محققان با بررسی 18 تحقیق انجام شده روی 457922 نفر که روزانه یک فنجان قهوه میخورند متوجه شدند شانس آنها برای ابتلا به بیماری دیابت نوع 2 هفت درصد کمتر بوده است. (منبع1 ، منبع 2)
مضرات مصرف قهوه
در ادامه مطلب فواید و مضرات قهوه می‌رسیم به بخش مضرات ، هر نوشیدنی یا خوراکی که ما در طول روز مصرف می‌کنیم در کنار فوایدی که دارد در صورت عدم استفاده صحیح یا به موقع می‌تواند برای سلامتی مان مضر و خطرناک باشد .
مثلا از قدیم گفته اند که خوردن عسل و خربزه به صورت همزمان یا پشت سر هم ممکن است به زندگی انسان خاتمه دهد . در صورتی که عسل معجونی شفابخش و سرشار از خواص گوناگون برای سلامتی است ، در این بخش برای شما از مضرات قهوه در صورت استفاده نادرست و نابجا خواهیم گفت:
اختلال در جذب کلسیم و آهن
این که قهوه در جذب کلسیم و آهن اختلال ایجاد می‌کند یک واقعیت است اما در صورتی که مصرف قهوه به صورت متعادل باشد (سه تا چهار فنجان در روز)، می‌توانید مطمئن باشید که دچار مشکل نخواهید شد.
تشدید احتمالی مشکلات معده
مصرف قهوه برای معده مثل تیغ دو لبه است و بستگی به معده خودتان دارد. مثلا اگر معده شما مستعد سوزش و رفلاکس باشد، مصرف قهوه آن را تشدید می‌کند. از طرف دیگر اگر معده‌تان دچار مشکل هضم باشد، قهوه به رفع مشکل‌تان کمک می‌کند، بنابراین تصمیم با خودتان است!
خوردن قهوه برای چه کسانی مضر است؟
برخی از افراد، به ویژه زنان باردار باید مصرف قهوه را شدیدا محدود یا آن را ترک کنند.
افرادی که مشکل استرس و اضطراب، فشار خون بالا یا بیخوابی دارند نیز باید مقدار مصرف قهوه را کاهش دهند چون شرایط آنها را وخیمتر می‌کند.
برخی از افراد از طرفی نگران هستند که نوشیدن قهوه ممکن است به مرور زمان، خطر ابتلا به بیماریهای سرطانی را افزایش دهد.
هر چند ثابت شده که دانههای برشته شده قهوه، آکریل‌آمید یعنی یک دسته از ترکیبات سرطانزا را دارند، ولی هیچ مدرکی دال بر این که مقادیر اندک آکریلآمیدهای داخل قهوه می‌تواند مخرب باشد، وجود ندارد.
قهوه ممکن است باعث آزرده کردن مجرای معده رودهای شود. قهوه و کافئین به میزان زیادی اسیدی هستند که این موضوع می‌تواند خطر سوزش قلب، زخم معده و سندروم روده تحریکپذیر را افزایش دهد. به افرادی که مبتلا به این مشکلات هستند توصیه می‌شود با کاهش مصرف قهوه خطر بیماریهای معده رودهای را کاهش دهند.
از آنجایی که اکثر مضرات ذکر شده درمورد قهوه مربوط به قهوه هایی با میزان کافئین بسیار بالا هست، به علاقه مندان قهوه اکیدا توصیه می‌کنیم از قهوه های عربیکا به جای قهوه های روبوستا استفاده کنند . درصورتی که با این دو نژاد قهوه آشنایی ندارید پیشنهاد می‌کنیم مطلب انواع قهوه را مطالعه کنید.
مضرات مصرف قهوه برای زنان
تحقیقات نشان داده است اثر مصرف قهوه در بدن زنان و مردان می‌تواند متفاوت باشد و برخی از محققان مصرف قهوه را برای زنان به دلایل زیر منع می‌کنند.
کافئین باعث تشکیل کیست در سینه و تخمدانها می‌شود
کافئین می‌تواند احتمال سرطان خوش‌خیم سینه را افزایش دهد. مشخص شده است مصرف کافئین از سوی زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، فیبروم، اندومتریوز، کیستهای تخمدانی و سینههای فیبروکیستیک خطری برای تولید کیست بیشتر است.
در سایر افراد مبتلا به حساسیت هورمونی، ممکن است قهوه باعث تشکیل کیست نشود ولی سیستم بدن را آشفته خواهد کرد.
ژنهای بدن تصمیم میگیرند که آیا فرد می‌تواند کافئین را به صورت امن متابولیزه کند یا نه؟
کافئین توسط کبد و با استفاده از آنزیم CYP1A2 تجزیه می‌شود. توانایی زنان در تولید این آنزیم توسط ژن CYP1A2 تنظیم می‌شود. اگر این ژن جهش داشته باشد، مشخص می‌کند که کبد چطور کافئین را تجزیه و از بدن دفع خواهد کرد.
براساس تغییرات ژنی، بدن انسان این آنزیم را به مقدار کم یا زیاد تولید خواهد کرد و تحقیقات نشان داده است تنها در 10 درصد جمعیت مردم جهان مقدار تولید آنزیم زیاد است.
تحقیقاتی در سال 2006 نشان داده است اگر سرعت متابولیسم در بدن شما آهسته باشد،حتی مصرف 2 فنجان قهوه یا بیشتر از آن، در روز شما را در معرض حمله قلبی قرار میدهد. با توجه به این که بیماری قلبی در حال شیوع میان زنان است، ظاهرا زنان باید در مصرف قهوه تعادل را رعایت کنند.
کافئین نرخ ناباروری را افزایش میدهد
علت این ادعا به نتیجه تحقیقات مختلف بر میگردد که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:
- مصرف 3 فنجان قهوه در روز برای زنان باردار خطر سقط جنین را تا 74 درصد افزایش میدهد.
- کافئین با افزایش سطح هورمون کورتیزل فرآیند تخمکگذاری را آشفته می‌کند.
- کافئین باعث خروج ویتامینهای حیاتی و مواد معدنی مورد نیاز برای تخمکگذاری و باروری سالم می‌شود
مضرات قهوه برای مردان
مصرف قهوه برای مردان نیز با هشدارهایی همراه است که به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.
کافئین و BPH
مصرف قهوه در مردانی که مبتلا به هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات هستند می‌تواند اثرات مخربی در پی داشته باشد چون کافئین می‌تواند یک مثانه بیش از حد فعال را تحریک کند که نتیجه آن افزایش تکرر ادرار و حتی بی‌اختیاری فوری ادرار است.
در واقع کافئین سرعت تولید ادرار را بالا میبرد در نتیجه مثانه زودتر پر می‌شود. علاوه بر این کافئین حساسیت و انقباض مثانه را افزایش میدهد.
قهوه از یک نظر دیگر روی سلامت پروستات تاثیر میگذارد یعنی آزرده کردن مثانه چون کافئین یک تیوگزانتین است، یک خانواده از ترکیبات شیمیایی که شامل تئوبرومین و تئوفیلین می‌شود و مورد دوم هم مثانه را آزرده می‌کند.
کاهش قدرت باروری
تحقیقات دانشمندان نشان داده است مصرف بیش از سه فنجان قهوه در روز از سوی مردان می‌تواند قدرت باروری آنها را کاهش دهد. به گفته آنها این کار نه تنها مقدار کافئین زیادی وارد بدن می‌کند بلکه به اسپرمهای مردان و قدرت باروری آنها آسیب میرساند.
فواید و مضرات قهوه به همین چند موردی که اشاره کردم خلاصه نمی‌شود، این ماده فایده‌های بسیار دارد و زیان‌های آن هم بیشتر به نحوه مصرف قهوه مربوط است. به طور کلی حفظ تعادل در همه زندگی باعث سلامتی می‌شود، طبیعتا اگر در مصرف قهوه هم تعادل را پس ذهنمان داشته باشیم مشکل خاصی پیش نخواهد آمد.
اگر می‌خواهید یک فنجان قهوه به رژیم غذایی روزانه‌تان اضافه کنید، پیشنهاد می‌کنم وضعیت سلامتی‌تان را در نظر داشته باشید و طبق آن تصمیم بگیرید.
در پایان از شما می‌خواهیم که تجربه خود را در مورد فواید و مضرات قهوه بر سلامتی تان با ما و سایر کاربران کافی مافی مگ به اشتراک بگذارید تا در کنار هم بتوانیم از مصرف قهوه ، این نوشیدنی دوست داشتنی با سلامتی کامل لذت ببریم.
